Het kan je gebeuren dat er een toezichthouder bij je woning aan de deur klopt. Laat je hem dan binnen of niet? En wat gebeurt er als je het niet doet? Je leest het in onderstaande blog.
Toegang weigeren
Je denkt misschien: mijn huis is mijn eigendom en ik bepaal wie ik binnen laat. Dit dacht een bewoner van de gemeente Emmen ook en hij was zelfs bereid hiervoor naar de rechter te gaan. Nadat hij weigerde toezichthouders toegang te verschaffen tot zijn woning keerde de toezichthouders terug, maar deze keer met een machtiging van de burgemeester dat zij de woning mochten betreden. Hiertegen maakte de bewoner bezwaar.
De Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State benoemde in de rechtszaak de hoofdregel: Het binnentreden van een woning tegen de wil van de bewoner is een zeer ingrijpend middel dat alleen kan worden ingezet indien het vermoeden van een illegale situatie voldoende serieus is en het voor de bevestiging van dit vermoeden redelijkerwijs noodzakelijk is dat toegang wordt verkregen tot die woning omdat geen minder ingrijpende middelen aanwezig zijn.
De machtiging was afgegeven door de burgemeester om te controleren of de bepalingen uit de Woningwet en het Bouwbesluit werden nageleefd. Tijdens eerder controlebezoek was waargenomen dat ventilatieopeningen aan de buitenzijde van de woning waren dichtgezet en dat er sprake was van condensvorming op de ramen. Daardoor was er een vermoeden van een illegale en gevaarlijke situatie, in het bijzonder vanwege de kans op koolmonoxidevergiftiging.
Vond de rechter het in dit geval noodzakelijk om zonder toestemming de woning te betreden? Nee. Uit de machtiging bleek niet een echte noodzaak omdat deze ruim was omschreven. Bovendien zat er tussen het moment van de eerste controle en het moment van afgifte van de machtiging twee weken. Als er echt sprake was van een gevaarlijke situatie, dan had de burgemeester niet zo lang gewacht met het schrijven van een machtiging. De burgemeester had de machtiging dan ook niet mogen schrijven en de bewoner hoefde de toezichthouders niet binnen te laten.
Wanneer mag een toezichthouder binnentreden zonder toestemming?
Een toezichthouder mag niet zomaar binnentreden in een woning. Als hij dat doet maakt hij namelijk een inbreuk op onze grondrechten. Een woning is een breed begrip, ook woonboten, caravans, tenten en keten kunnen als woning worden aangemerkt.
Een inbreuk op het huisrecht is alleen toegestaan als er een wettelijke regeling van toepassing is die dit toestaat. Er zijn meerdere wettelijke regelingen die dit toestaan. Hierbij is het vereist dat de burgemeester en in sommige gevallen het college een machtiging afgeeft.
Twijfel je of een toezichthouder wel binnen mag komen, dan zijn er 4 zaken waar je op kunt letten. Een toezichthouder moet namelijk:
- zichzelf legitimeren;
- een mededeling doen van het doel van binnentreden;
- te beschikken over een schriftelijke machtiging;
- een verslag maken van het binnentreden.
De derde en vierde eis gelden alleen als de bewoner geen toestemming geeft. Als er een toezichthouder voor je deur staat, kun je vragen of zij een machtiging hebben. Vaak zal dat niet zo zijn, en moeten zij opnieuw terugkomen, nu wel met een machtiging. Die machtiging mag alleen worden afgegeven als een inbreuk op het huisrecht noodzakelijk is.
Bedrijfsruimte
De regels voor het binnentreden van een bedrijfsruimte zijn anders. Een toezichthouder mag een bedrijfspand wel zonder toestemming betreden. Dit kan zo nodig met behulp van ‘de sterke arm’. Onder de sterke arm wordt verstaan de onderdelen van het staatsapparaat die bevoegd zijn tot geweldgebruik. Oftewel, de politie. Ook hierbij geldt dat de toezichthouder het bedrijf alleen mag betreden als dit nodig is voor de vervulling voor zijn taak.
Wat mag de binnengetreden toezichthouder?
Eenmaal binnengetreden, mogen de toezichthouders echter niet de ruimte doorzoeken maar wel ‘zoekend rondkijken’. Dat betekent dat ze geen laden en kasten open mogen doen of op een andere manier actief mogen zoeken. ’. In het strafrecht noemt men dit “zoeken met de handen op de rug”.
Conclusie
Mag een toezichthouder zonder toestemming je huis betreden? Ja, dat mag. Daarvoor hebben zij dan wel een machtiging nodig, die alleen mag worden verleend als dit noodzakelijk is. Een machtiging mag alleen worden afgegeven als het doel waartoe wordt binnengetreden het binnentreden zonder toestemming van de bewoner redelijkerwijs vereist.
