Mag je je perceel, zonder vergunning, afbakenen met betonblokken? Dat is de vraag die centraal stond in een recente uitspraak (april 2016) van de Raad van State. De aanleiding voor de procedure is een klacht van een ondernemer die beweert dat zijn bedrijf door de betonblokken minder goed bereikbaar is. De gemeente besluit daarom dat de betonblokken moeten worden verwijderd en dat een dwangsom van €75000 moet worden betaald. De reden hiervoor is de betonblokken niet zonder vergunning en in afwijking van het bestemmingsplan mochten worden gebouwd.
De overtreder gaat hiertegen in beroep bij de rechtbank. Volgens hem was de gemeente namelijk helemaal niet bevoegd om tot handhaving over te gaan, omdat hij de betonblokken vergunningvrij mocht bouwen. Dit beroep wordt echter ongegrond verklaard. Derhalve besluit de overtreder in hoger beroep te gaan.
In hoger beroep oordeelt de Raad van State dat het op basis van artikel 2 lid 12 Bijlage II Besluit omgevingsrecht inderdaad mogelijk is om een perceel- of erfafscheiding vergunningvrij te bouwen, mits de erf-of perceelafscheiding niet hoger is dan 1 meter. De betonblokken van overtreder voldoen aan deze voorwaarde.
De Raad van State stelt wel vast dat er geen sprake is van een erfafscheiding, omdat er geen sprake is van een erf. Om te kunnen spreken van een erfafscheiding, in de zin van het Besluit omgevingsrecht, moet het gaan om een erf dat direct bij een hoofdgebouw is gelegen. Een hoofdgebouw is het belangrijkste gebouw op een perceel (bijvoorbeeld een woning of bedrijfsgebouw). De betonblokken zijn echter niet in de buurt van een hoofdgebouw gelegen. Er is dus geen sprake van een erf, en ook niet van een erfafscheiding. Het Besluit Omgevingsrecht maakt echter ook een perceelsafscheiding vergunningvrij mogelijk. Daarvoor is alleen nodig dat het om een afscheiding van een perceel gaat. Dat was hier aan de orde. Het verschil is dat een erfafscheiding, mits aan bepaalde extra voorwaarden is voldaan, tot 2 m hoog gebouwd mag worden. Een perceelsafscheiding mag nooit hoger dan 1 m zijn.
In dit geval vormden de betonblokken een afscheiding van een perceel, met een hoogte van minder dan 1 m. Hierdoor was het een vergunningvrije perceelsafscheiding, en kon de eigenaar niet worden gedwongen deze te verwijderen. Zelfs niet nu de bestemming van het perceel “Verkeersdoeleinden” was en door de perceelsafscheiding een verkeerslus onbruikbaar werd. Dit kan in de toekomst nog wel voor problemen gaan zorgen.
Kortom, ook een erf-of perceelafscheiding kun je in principe vergunningvrij bouwen, mits je aan de voorwaarden uit artikel 2 lid 12 Bijlage II Besluit omgevingsrecht voldoet. Alleen als het om een erf gaat mag je hoger dan 1 m bouwen.