Misschien gebeurt er iets in jouw omgeving waarvan je weet dat het eigenlijk niet mag. Bijvoorbeeld de buurman die een grote schuur in zijn tuin aan het bouwen is zonder dat hij daar een vergunning voor heeft. Als burger kan je de overheid verzoeken om tegen illegale situatie te handhaven. Echter: alleen een handhavingsverzoek ingediend door een belanghebbende wordt verder behandeld. In de onderstaande blog kan je lezen wanneer iemand een belanghebbende is als het gaat om handhaving.
Handhaving
De gemeente is in principe verplicht om handhavend op te treden wanneer zij weet van een illegale situatie. Zij kan bijvoorbeeld handhaven door het opleggen van een bouwstop of een last onder dwangsom opleggen om het bouwwerk af te breken. De gemeente heeft de ‘beginselplicht tot handhaving’, wat betekent dat de gemeente in beginsel moet optreden tegen een illegale situatie. Dat betekent dat je in beginsel handhaving kunt afdwingen door het indienen van een handhavingsverzoek.
Wie kan er verzoeken om handhaving?
Een handhavingsverzoek is een verzoek aan het bevoegde gezag om een besluit te nemen. Daarom moet je voor het indienen van een handhavingsverzoek belanghebbende zijn. Als je geen belanghebbende bent, dient de gemeente het handhavingsverzoek om die reden af te wijzen. Om belanghebbende te zijn moet je aan vijf voorwaarden voldoen:
1. Het belang moet objectief bepaalbaar zijn
Het belang dat je hebt mag niet alleen maar een gevoel zijn
2. Het moet een persoonlijk belang zijn
Er wordt vanuit gegaan dat je een persoonlijk belang hebt wanneer je feitelijke gevolgen van enige betekenis ondervindt. De gevolgen voor je woon- en leefklimaat mogen niet zo gering zijn dat er geen gevolgen van enige betekenis zijn. Om te bepalen of er gevolgen van enige betekenis zijn wordt gekeken naar de factoren afstand, zicht, ruimtelijke uitstraling en milieugevolgen. Ook de aard, intensiteit en frequentie van de feitelijke gevolgen kunnen van belang zijn. Stel dat de buurman een illegaal dakterras heeft gebouwd waardoor jouw privacy sterk afneemt dan ondervindt jij gevolgen van enige betekenis. Je hebt dan een persoonlijk belang. Maar stel dat je het niet eens bent met het tuinhuis die iemand aan de andere kant van de wijk in zijn tuin heeft gebouwd, dan ondervind je daarvan geen gevolgen van enige betekenis. Er is dan geen persoonlijk belang en je bent geen belanghebbende.
3. Het moet een eigen belang zijn
Je bent alleen belanghebbende als je opkomt voor het belang dat je zelf hebt. Je kan dus niet verzoeken om handhaving van het illegale bouwwerk van de buurman van je zoon.
4. Het moet een rechtstreeks belang zijn
Het belang dat je hebt moet een rechtstreeks belang zijn. Dat betekent dat het niet een indirect belang is dat je afgeleid hebt van een ander. De illegale toestand moet direct gevolgen hebben voor jou zelf. Vorig jaar februari heeft de rechtbank bijvoorbeeld bepaald dat de eisers die tegen een omgevingsvergunning voor de verbouwing van een kasteel op kwamen, geen belanghebbende waren. Dat zij betrokken waren bij het lot van het kasteel maakte hen geen rechtstreeks belanghebbende, maar gaf hen een afgeleid belang. Stel dat naast het gebouw waar je werkt een illegaal bouwwerk wordt neergezet zodat jij geen uitzicht meer hebt. Dan heb jij slechts een afgeleid belang van het rechtstreekse belang dat de eigenaar van jouw bedrijfspand heeft. Je bent dan geen belanghebbende.
5. Het moet een actueel belang zijn
Het belang moet actueel zijn. Het belang kan bijvoorbeeld niet zijn dat je bang bent voor een illegaal bouwwerk dat in de toekomst zou kunnen worden geplaatst. Er moeten wel al concrete plannen voor dit bouwwerk zijn.
Niet anoniem
Omdat er bepaald moet worden of je belanghebbende bent is het noodzakelijk dat bekend is wie om handhaving heeft verzocht. Verzoeken om handhaving kan dan ook niet anoniem. Degene waarover je het verzoek tot handhaving indient, hoort wie het verzoek om handhaving heeft gedaan. Het kan, zeker in geval van burenruzies, verstandig zijn om eerst met elkaar te praten. Een handhavingsprocedure komt de onderlinge relatie meestal niet ten goede.
Conclusie
Je kan alleen een verzoek om handhaving doen als je belanghebbende bent. Daarvoor is nodig dat je een objectief, persoonlijk, eigen, rechtstreeks en actueel belang hebt. Een verzoek om handhaving kan niet anoniem worden gedaan. Denk je er over na een verzoek om handhaving in te dienen? Denk dan ook even na of je niet eerst zelf langs kan gaan en het samen op kan lossen!
