Steeds meer mensen willen gebruik maken van de mogelijkheid om een mantelzorgwoning te bouwen. Daar zijn wel voorwaarden aan verbonden. Een mantelzorgwoning kan alleen (vergunningvrij) gebouwd worden als er een mantelzorgbehoefte (met zorgindicatie) aanwezig is en de mantelzorgrelatie is aangetoond door een specialist. Zie voor meer informatie over de mantelzorgwoning onze blog ‘’Een mantelzorgwoning, wanneer mag ik die bouwen?’’.
De laatste tijd krijgen wij ook steeds meer aanvragen binnen of het mogelijk is om een pre-mantelzorgwoning te bouwen. Wat is nu pre-mantelzorg en welke bouwmogelijkheden zijn er voor een pre- mantelzorgwoning?
Wat is pre-mantelzorg eigenlijk?
Gemeentes stimuleren dat ouderen ouder kunnen worden in hun eigen omgeving of dichtbij hun familie. Eenzaamheid onder ouderen speelt namelijk een grote rol. Zoals eerder genoemd is een vereiste voor mantelzorg dat er een zorgindicatie is gegeven door een specialist. Maar niet iedereen krijgt een zorgindicatie. We zien dan ook steeds vaker dat ouderen die nog geen directe zorg nodig hebben, wel alvast bij hun kinderen of dichtbij hun kinderen willen gaan wonen (of andersom). Zo kunnen de kinderen alvast voor de ouders gaan zorgen. In dit geval is er sprake van pre-mantelzorg. Als blijkt dat deze persoon later wel een zorgindicatie krijgt van een specialist dan is er dus sprake van directe mantelzorg. Het woord ‘pre’ vervalt dan. Er is dan sprake van een normale mantelzorgsituatie. Het uitgangspunt van de pre-mantelzorg is dus dat de aanvrager zich verplicht om reële mantelzorg te gaan verlenen, op het moment dat dat aan de orde is.
Het bouwen van een pre-mantelzorgwoning is dus gericht op de toekomst, maar kan in de huidige situatie zeker al bijdragen aan de gezondheid van deze persoon. In dit geval is er op dat moment nog geen sprake van een mantelzorgbehoefte, maar is het vrijwel zeker dat er in de toekomst wel mantelzorg nodig is. Bij een pre-mantelzorgwoning moet er wel sprake zijn van een tijdelijke situatie, dus de pre-mantelzorgwoning kan in principe niet permanent blijven staan (of hiervoor gebruikt worden als het gaat om een bestaand pand). Dit is niet anders dan bij mantelzorg, die uit zijn aard ook tijdelijk is.
Welke voorwaarden gelden voor een pre- mantelzorgwoning?
Pre-mantelzorg is geen verschijnsel dat wettelijk geregeld is, het is meer iets waar in de praktijk behoefte aan is. Voor het bouwen van een pre-mantelzorgwoning gelden dus geen wettelijke vereisten. Dit betekent dat elke gemeente zelf mag invullen welke voorwaarden ze stellen aan het bouwen van een pre-mantelzorgwoning. Als een gemeente wel regels hier over heeft, dan hebben ze dit meestal opgesteld in een beleidsstuk. Het komt ook vaak voor dat gemeentes hier helemaal
geen beleid voor hebben opgesteld. Dit kan zijn omdat pre-mantelzorgwoning nog niet bekend is of dat ze er niet aan willen meewerken. Maar het kan ook zo zijn dat ze elke situatie apart willen beoordelen en hiervoor geen beleid voor nodig is. Het meewerken aan een pre-mantelzorg is in ieder geval geen verplichting voor de gemeente, zij hebben beleidsvrijheid om al of niet mee te werken.
Zoals hiervoor is benoemd kan de gemeente zelf regels opstellen voor een pre-mantelzorgwoning. Dat elke gemeente zelf de eigen regels hiervoor heeft, betekent niet dat de voorwaarden compleet verschillend zijn per gemeente. Vaak lijken de voorwaarden veel op elkaar. Voorbeelden van verschillende vereisten zijn als volgt:
- Er moet gekeken worden of de voorwaarden zoveel mogelijk aansluiten bij de algemene voorwaarden voor mantelzorg.
- De zorgbehoevende moet minimaal een leeftijd hebben van 67 jaar. Dit is niet bij alle gemeentes zo, maar de meeste gemeentes geven dan eerder toestemming aangezien je in principe tot je 67e kan werken, daarna wordt de kans dat er mantelzorg moet worden verleend groter.
- Er moet sprake zijn van een directe verwantschap tussen degene die een verzoek doen voor een pre-mantelzorgwoning en degene die eigenaar is van de grond. Vaak gaat het hier om een familieband. De aanvrager moet aantonen dat er sprake is van een relatie.
- De realisatie van de pre-mantelzorgwoning moet binnen de bestaande bebouwing of de bouwmogelijkheden van het bestemmingsplan of de Wabo passen.
- De pre-mantelzorgwoning mag niet tot een verslechtering van de woonsituatie in het algemeen leiden.
De gebruikelijke omgevingsfactoren spelen mee
Daarnaast kan de omgeving ook een belemmering vormen voor het bouwen van een pre-mantelzorgwoning. Het perceel kan bijvoorbeeld in een beschermd natuurgebied liggen, waardoor er eerst naar deze regelgeving moet worden gekeken. Of het perceel ligt op een gezoneerd industrieterrein waar alleen een hoge milieucategorie bedrijven is toegestaan. Een extra woning vormt dan een belemmering voor de omgeving. Met deze factoren moet ook rekening worden gehouden, voor de plaats waarop je de pre-mantelzorgwoning wilt bouwen.
Pre- mantelzorgwoning mogelijk mits…
De bovenstaande eisen zijn regels die bij verschillende gemeentes terugzien. Maar de regels zullen per gemeente kunnen verschillen. Als een gemeente helemaal geen regelgeving heeft opgesteld over pre-mantelzorg, betekent dat ook niet dat het helemaal niet mogelijk is. Het is altijd verstandig om een goed gemotiveerd principeverzoek in te dienen en te achterhalen hoe de gemeente omgaat met het bouwen van pre-mantelzorgwoningen.
